Được xem là nhóm cổ phiếu phòng thủ trong thời gian gần đây, cổ phiếu phân bón đã thể hiện đúng tính phòng thủ. Theo thống kế, mức tăng bình quân của nhóm cổ phiều ngành phân bón rất thấp, các giao dịch lẻ tẻ và kém sôi động. Trong khi đó mức tăng bình quân của toàn thị trường đều đạt trên 15% tính từ đầu năm. Mặc dù vậy, DPM – cổ phiếu của Tổng công ty Phân bón và Dầu khí vẫn được ưa thích nhất; đặc biệt đối với các nhà đầu tư thích an toàn và mong muốn nhận được dòng tiền cổ tức ổn định. Trong bài viết sau của bbrez, chúng tôi sẽ phân tích về tính rủi tro, biến động của cổ phiếu DPM nhé.
Lý do ngành phân bón đã chững lại trong vài năm gần đây
Hiệp hội Phân bón thế giới (IFA) kỳ vọng tiêu thụ phân bón toàn cầu năm 2021 sẽ tăng ở mức 2%. Nhờ sự phục hồi của nền kinh tế toàn cầu. Nhờ nhu cầu tăng cao; giá phân bón được nhiều chuyên gia dự đoán sẽ được giữ ở nền giá cao cho phần còn lại của năm nay.
Ngoài ra, các loại nông sản sử dụng phân Ure và NPK nhiều như cà phê; cao su; ngô hay đậu tương đều tăng giá mạnh trong thời gian qua. Trung bình tăng hơn 50% so với năm 2020. Đà tăng giá nông sản sẽ giúp thu hút mở rộng nông dân canh tác các loại cây trồng trên; và giúp thúc đẩy giá phân bón tăng trong ngắn hạn.
Tuy có nhiều điểm tích cực trong ngắn hạn, về dài hạn. Đây vẫn là ngành đã trưởng thành và khó có thể tăng trưởng mạnh kéo dài. Tình trạng dư cung không chỉ xuất ở ngành phân bón toàn cầu mà còn xuất hiện ở thị trường nội địa. Cụ thể, tổng cung ứng của các nhà máy sản xuất phân đạm Ure đạt được 2.6 triệu tấn. Vượt hẳn tổng cầu chỉ ở mức 2-2.2 triệu tấn. Phân NPK cũng tương tự vậy. Dù chỉ vừa đẩy mạnh phát triển gần đây; cũng đã đáp ứng hơn 90% nhu cầu trong nước.
Thêm vào đó, gần đây nhiều doanh nghiệp đang tích cực chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp. Nhằm phục vụ cho phát triển sản xuất công nghiệp do tính hiệu quả kinh tế cao hơn. Cũng góp phần vào bức tranh không mấy tích cực của ngành phân bón.
Giá phân bón trong và ngoài nước tăng mạnh
Giá các loại phân bón đều tăng mạnh
Theo chỉ số Fertilizer Price Index do World Bank cung cấp, giá phân bón thế giới đã tăng gần 70% kể từ đầu năm 2020. Ở thị trường nội địa, giá phân nội địa cũng có chiều hướng gia tăng cùng chiều. Giá phân Ure năm trước được giao dịch quanh mức 6 triệu đồng/tấn. Hiện tại đang giao dịch quanh mức 10 triệu đồng/tấn. Giá các loại phân bón khác. Như NPK, Kali, DAP hay SA cũng đều tăng mạnh trong thời gian gần đây.
Chú thích: Fertilizer price index của Ngân hàng thế giới (World Bank) được tính toán bằng cách lấy giá bình quân gia quyền của đá phốt phát tự nhiên; giá phân lân; kali và phân đạm.
Nguyên nhân
Điều này có thể giải thích qua hai yếu tố chính là giá nguyên liệu đầu vào dầu thô và hóa chất NH3 đồng loạt cùng tăng. Cụ thể, giá dầu thô đầu năm 2020 giao dịch quanh mức 50 USD/thùng thì tới tháng 6/2021 đã tăng gần hơn 40%. Đạt mức giá 73.47 USD/thùng. Ngoài yếu tố về chi phí đầu vào, chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn chưa được phục hồi. Và kèm theo đó là nhu cầu thế giới tăng mạnh trong ngắn hạn đã dẫn đến trường hợp cầu vượt cung trong ngắn hạn.
Với cơ cấu doanh thu gần 90% đến từ sản phẩm phân bón, DPM hiện tại vẫn phải phụ thuộc rất lớn vào giá dầu đầu vào. Giá dầu tăng sẽ làm giảm đáng kể lợi nhuận của công ty. Rất may mắn trong giai đoạn này, giá phân bón cùng với giá nông sản cũng tăng mạnh theo. Không chỉ vậy, DPM còn có khả năng tự sản xuất NH3. Đây là hóa chất quan trọng trong quy trình sản xuất phân bón. Do đó, dù có biến động giá dầu theo chiều hướng bất lợi; DPM vẫn giữ được biên lợi nhuận gộp ổn định trong hơn 1 năm qua.
Chính sách trả cổ tức phóng khoáng qua tiền mặt
Bù lại cho tốc độ tăng trưởng chậm là việc công ty sở hữu cho mình một chính sách trả cổ tức rất phóng khoáng. Khi mà tốc độ tăng trưởng không còn nhiều và nguồn cung tiếp tục dư thừa, DPM không cần đầu tư quá nhiều tiền để mở rộng kinh doanh. Điều này có thể nhìn thấy rõ qua chính sách chi trả cổ tức tiền mặt của công ty. Trong 5 năm qua, DPM trung bình trả hết 95% lợi nhuận ròng của mình để trả cổ tức tiền mặt cho nhà đầu tư.
Ngoài ra, giá cổ phiếu của công ty cũng không biến động nhiều. Với hệ số beta thấp cũng là một điểm đáng quan tâm với các nhà đầu tư ưa thích sự an toàn. Đây có thể xem là một cổ phiếu phòng thủ lý tưởng khi mà tình hình dịch bệnh vẫn còn diễn biến khó lường.
Phân tích rủi ro tài chính cổ phiếu DPM
DPM có mức rủi ro tài chính ở mức rất thấp. Cả 3 tỉ lệ đánh giá rủi ro tài chính bao gồm: FFO/DEBT, DEBT/EBITDA và DEBT/Capital trong năm 2020 đều nằm ở mức rủi ro tối thiểu. Vì vậy, nhà đầu tư có thể yên tâm về sức khỏe tài chính của doanh nghiệp.
Cung dư thừa so với nhu cầu thị trường
DPM hoạt động trong lĩnh vực sản xuất phân bón. Là doanh nghiệp đầu ngành, bên cạnh DCM. Hiện nay, riêng công suất sản xuất của DCM và DPM đã chiếm khoảng 80% nhu cầu của thị trường nội địa. Trong khi đó, trên thị trường còn rất nhiều doanh nghiệp sản xuất phân bón khác. Và cả các nguồn phân bón nhập khẩu. Ngành phân bón hiện tăng trưởng rất chậm. Và đối mặt với nguy cơ cung dưa thừa quá nhiều so với nhu cầu tiêu thụ trong nước. Đây chính là vấn đề lớn nhất mà cả ngành phân bón phải đối mặt khiến cạnh tranh ngày càng trở lên gay gắt.
Chi phí sản xuất phụ thuộc rất lớn vào giá khí
Hoạt động sản xuất phân bón của DPM; cũng như DCM phụ thuộc rất lớn vào giá khí nhiên liệu đầu vào. Chi phí mua khí chiếm khoảng gần 50% tổng giá vốn của năm 2019 của DPM. Những thay đổi của giá khí sẽ ảnh hưởng tới lợi nhuận của công ty. Dĩ nhiên, một phần giá khí tăng có thể được phản ánh vào giá bán sản phẩm. Và chuyển sang cho khách hàng phải chịu. Tuy nhiên, theo quan sát của cá nhân tôi thì khả năng chuyển chi phí sang khách hàng khá là khó khăn trong một ngành đang dư cung.
Định giá cổ phiếu DPM
Với chính sách trả cổ tức phản ánh được tình hình lợi nhuận của công ty qua nhiều năm. Nên người viết sử dụng phương pháp chiết khấu cổ tức (DDM) làm mô hình định giá cho DPM. Theo mô hình này, giá cổ phiếu của DPM nằm ở mức 31,694 đồng/cp.
Ngoài phương pháp DDM, người viết còn sử dụng so sánh ngang các công ty trong ngành để cho ra mức giá hợp lý cho cổ phiếu của DPM. Với tỉ trọng chia đều cho 3 phương pháp, mức giá hợp lý cho cổ phiếu của DPM nằm ở mức 26,972 đồng. Có thể thấy rằng, giá cổ phiếu của DPM hiện tại đang giao dịch ở mức giá tương đối là hợp lý để mua vào cho mục tiêu đầu tư dài hạn.